Astma oskrzelowa (dychawica oskrzelowa)
Astma oskrzelowa (dychawica oskrzelowa, łac. asthma bronchiale) – przewlekła choroba zapalna dróg oddechowych, w której przebiegu dochodzi do napadowego skurczu mięśni gładkich i obrzęku błony śluzowej oskrzeli, a w efekcie do zwężania się dróg oddechowych i napadów duszności. Dochodzi również do wydzielania dużych ilości gęstego śluzu. Pojawiają się takie objawy jak: uczucie ściskania w klatce piersiowej, świszczący oddech, utrudnione oddychanie. Astma występuje częściej u osób chorujących na atopowe zapalenie skóry i katar sienny.
LECZENIE
Leczenie farmakologiczne polega na podawaniu kortykosteroidów (najczęściej) w postaci wziewnej oraz antagonistów leukotrienów. W leczeniu astmy ziołami stosuje się surowce udrażniające i rozszerzające drogi oddechowe oraz wspomagające usuwanie wydzieliny. Niegdyś stosowano preparaty zawierające liść pokrzyku lub liść bielunia dziędzierzawy (np. papierosy astmosan), jednakże wycofano je ze względu na większą szkodliwość niż korzyści lecznicze. Ponadto zaleca się usunięcie z otoczenia chorego alergenów i czynników wywołujących astmę (np. roztocza kurzu domowego, pleśnie, dym tytoniowy, pyły przemysłowe i z obróbki odpadów po uboju zwierząt), również unikanie niektórych leków (np. aspiryna; beta-adrenolityki – propranolol) oraz prowadzenie zdrowego trybu życia.
SUROWCE ZIELARSKIE
Działanie przeciwastmatyczne wykazują: liść świeży (napar) – Aloes drzewiasty (Aloe arborescens), owoc (nalewka) – Aminek egipski (Ammi visnaga), korzeń (odwar) – Biedrzeniec mniejszy (Pimpinella saxifraga), liść (napar) – Bluszcz pospolity (Hedera helix), cebula (nalewka) – Czosnek pospolity (Allium sativum), ziele (nalewka, wyciąg płynny) – Doględa wielka, pot. Robustia (Grindelia robusta), ziele, kwiat (syrop) – Dziewanna drobnokwiatowa (Verbascum thapsus), liść (napar z liści, inhalacja) – Eukaliptus gałkowy (Eucalyptus globulus), ziele (nalewka*) – Glistnik jaskółcze ziele (Chelidonium maius), ziele z korzeniami (nalewka) – Kopytnik pospolity (Asarum europaeum), skórka owocu (olejek mandarynkowy, kąpiel) – Mandarynka (Citrus reticulata), nasiona – Miłorząb dwuklapowy, chin. Bai Guo (Ginkgo biloba), kora – morwa biała (Morus alba), korzeń – Mydlnica lekarska (Saponaria Officinalis), korzeń – Oman (Inula racemosa i Inula grantioides), liść (sok) – Podbiał pospolity (Tussilago farfara), liść, korzeń – Prawoślaz lekarski (Althaea officinalis), ziele (glaucyna) – Siwiec żółty (Glacium flavum), liść – Wawrzyn szlachetny (Laurus nobilis, ang. bay laurel).
*UWAGA: Nalewka glistnikowa wydawana jest z przepisu lekarza.
Do udrożniania dróg oddechowych w formie inhalacji stosuje się olejki:
- eukaliptusowy,
- mandarynkowy,
- melisowy,
- sosnowy
LEKI ZIOŁOWE
- Napar aloesowy – liście aloesu po urwaniu należy umyć, obciąć kolce i wstawić do lodówki na 7 dni. Po tym czasie 1 liść aloesu należy pociąć na drobne części i włożyć do termosu (można dodać łyżeczkę liści podbiału, kwiatów nagietka i/lub babki lancetowatej). Termos należy zalać 1,5 szklanki wrzącej wody, zakręcić i odstawić na godzinę czasu do zaparzenia. Napar należy stosować do płukania jamy ustnej i gardła lub do przemywania przewodów nosa (dodać pół łyżeczki soli kuchennej na 200 ml do irygatora).
- Odwar z korzenia biedrzeńca – pół łyżki rozdrobnionych korzeni omanu należy zalać 1 szklanką letniej wody, a następnie gotować pod przykryciem i na wolnym ogniu przez 2 minuty (od momentu wrzenia). Następnie całość należy odstawić na 15 min i przecedzić. Odwar z korzenia biedrzeńca należy pić po 1 – 2 łyżki od 2 do 5 razy dziennie po posiłku. Można go również stosować do płukania jamy ustnej i gardła (jak napar aloesowy).
MIESZANKI ZIELARSKIE
- Napar przy astmie – należy zmieszać ze sobą równe ilości owoców anyżu, kwiatów arniki, ziela fiołka trójbarwnego, korzenia omanu, liści podbiału i ziela tymianku, a następnie sporządzić napar z 1 łyżki mieszanki na szklankę wrzącej wody. Napar należy pić do 4 razy dziennie po pół szklanki między posiłkami.
- Zioła dla astmatyków – należy zmieszać ze sobą po 50 g liści podbiału i ziela tymianku, a także po 25 g owoców anyżu (lub kopru włoskiego), ziela fiołka trójbarwnego, ziela glistnika, kwiatów pierwiosnka (może być korzeń), kwiatów ślazu. Następnie 1 łyżkę mieszanki należy zalać 1,5 szklanki wody o temp. pokojowej i odstawić na 30 min do namoczenia. Po tym czasie całość należy powoli ogrzewać do momentu wrzenia. Wtedy napar należy odstawić na 10 minut, a następnie przecedzić. Napar należy pić 3-4 razy dziennie po pół szklanki między posiłkami.
- Zioła przeciwastmatyczne – należy zmieszać ze sobą równe ilości owoców kopru włoskiego (lub anyżu), ziela macierzanki (lub tymianku), korzenia mydlnicy, ziela pięciornika gęsiego, korzenia prawoślazu i plechy porostu islandzkiego. Następnie 1 łyżkę mieszanki należy zalać 1,5 szklanki ciepłej wody (lub 1 i 1/3 łyżki ziół na 2 szklanki wody) i odstawić na godzinę czasu do namoczenia. Po godzinie całość należy ogrzewać na wolnym ogniu i pod przykryciem do momentu wrzenia. Wtedy napar należy odstawić na 5 minut, a następnie przecedzić. Zioła przeciwastmatyczne należy pić od 3 do 4 razy dziennie po pół szklanki po jedzeniu. Mieszanka ma właściwości wykrztuśne, rozkurczowe i bakteriobójcze w astmie. Można ją również stosować w anginie.
- Aerozol ziołowy w astmie – należy zmieszać ze sobą równe ilości ziela miodunki, kwiatów rumianku (lub krwawnika) i ziela szanty. Następnie 1 łyżeczkę mieszanki należy zalać 2/3 szklanki gorącej wody i pozostawić pod przykryciem na 20 minut. Po tym czasie całość należy odkryć, odczekać 5 minut i przecedzić przez sitko, a następnie przelać do atomizera. Płyn należy rozpylać w powietrzu, wdychając mgiełkę przez 5-10 minut po kilka razy na dzień.
LITERATURA
- https://www.drogadonatury.pl/encyklopedia-ziol/
- Aleksander Ożarowski, Wacław Jaroniewski: ROŚLINY LECZNICZE i ich praktyczne zastosowanie. Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1987.
- Aleksander (red.) Ożarowski: Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy. Państwowy Zakład wydawnictw Lekarskich. Warszawa 1983. ISBN: 83-200-0640-6